نقش رانت روی پارچه اصفهان، لباسی که چینی ها به تن بازار می دوزند - مجله سرگرمی

رفته رفته و از اواسط دهه 40 شمسی، صنعت نساجی به پیشانی فراوری در اصفهان تبدیل و آنقدر ریشه های آن مستحکم شد که مشارکت و سرمایه های عمومی، سبب سرازیر شدن بخش قابل توجهی از نقدینگی روز مردم به واحدهای فراوری پارچه و نخ شد به گونه ای که اغلب کارخانه های فراوریی، قالب خود را به یک شرکت سهامی تبدیل کردند.

اما این روزها به جای آنکه نام و نشان کارخانه های فراوری پارچه را چهارباغ بگیریم باید سری به خیابان استانداری بزنیم، خیابانی که هر از گاهی شاهد اعتراض بسیاری از کارگران نساجی به دلیل تعطیلی کارخانه و عدم پرداخت حقوق های معوق هستیم.

سرنوشت صنعت پارچه و نخ اصفهان روند رو به سقوطی را طی نموده است و اصفهان که زمانی به منچستر شرق شهره بوده این روزها بورس فروش پارچه های ترک، هندی و پاکستانی گردیده است.

به گفته دبیر انجمن نساجی اصفهان، این استان هشت هزار و 300 واحد فراوری پارچه، نخ و منسوجات داشته است که بیش از دو هزار واحد به صورت رسمی و با مجوز فعالیت می نموده اند.

وی می گوید: به دلیل سودآوری و نیز ظرفیت خوب اشتغالزایی در این صنعت، شش هزار واحد صنعتی هم به صورت زیرپله ای در اصفهان شکل گرفت که با وجود فعالیت غیررسمی اما بخش زیادی از احتیاجهای بازار اصفهان و 30 استان دیگر کشور و حتی چندین کشور اروپایی و آسیایی را تامین می کرد.

مظفر چلمغانی با انتقاد از سیاست های غلط در دولت های نهم و دهم برای واردات منسوجات به ایران و تضعیف کشت پنبه به عنوان ماده اولیه صنعت فراوری پارچه، می افزاید: بازگشت سرمایه در صنعت نساجی در دهه های 40 و 50 به اندازه ای خوب بود که اغلب سرمایه داران اصفهانی به کارخانه داران بزرگ این صنعت تبدیل گردیده بودند و با تشکیل شرکت های سهامی مردم را در این سود شریک می کردند اما در دهه های بعد با سیاست های اشتباه در امر واردات و نیز نبود مزیت های صادراتی، این صنعت رو به افول رفت.

وی با بیان اینکه اگر 10 درصد از منابع سرمایه گذاری در استان به سمت صنعت پاچه و نساجی جذب گردد می توان به اشتغالزایی 15 درصدی دست یافت، می گوید: متاسفانه اکنون با از دست رفتن بازار داخل به دلیل واردات جنس مشابه، این امکان از اصفهان گرفته گردیده است.

نساجی اصفهان با کمتر از 20 درصد ظرفیت فعال است

دبیر انجمن نساجی اصفهان وضعیت کنونی نساجی اصفهان را ناشی از تصمیمات در بلندمدت می داند و می گوید: بها دادن به اجناس ترک و هندی در بازار پارچه باعث شد تا فراوریکننده برای رقابت با محصول خارجی رو به کاهش ظرفیت های فراوریی خود برای کاهش هزینه بیاورد.

وی ادامه می دهد: برخی فراوریکنندگان نیز کاهش کیفیت را تنها راه چاره برای ماندن در بازار داخل دانستند که البته شمار این تعداد واحد صنعتی بسیار اندک است و اغلب واحدها در شرایط نابرابر رقابتی مجبور به تعطیلی کامل یا کاهش ظرفیت فراوری شدند.

اکنون به جرات می توان گفت 50 درصد از واحدهای نساجی اصفهان به تعطیلی کامل و مابقی نیز با ظرفیت 20 درصد مشغول فعالیت هستند و این در حالی است که هم وادرات مواد اولیه این صنعت و نیز ماشین آلات مورد احتیاج باید با ارز آزاد تامین گردد که قطعا در چنین شرایطی سرمایه گذاری در این صنعت و صنایع مشابه به دلیل عدم توجیه اقتصادی به صفر خواهد رسید.

از طرفی، در سال های اخیر که دولت از پنبه کاران برای کشت حمایت لازم را نکرد، فراوری این محصول نیز رو به افول گذاشت و تامین مواد اولیه کارخانه های فراوری پارچه و نخ در اصفهان با چالش جدی روبرو و وابسته به واردات شد، وارداتی که اکنون باید با نرخ آزاد انجام گردد اما توان آن برای واردکننده و نیز خرید آن از سوی فراوریکننده وجود ندارد.

اصفهان که زمانی پارچه لباس های پلیس انگلستان را فراوری و تامین می کرد اکنون برای تامین چادر مشکی خود دست به دامن واردات گردیده است و به گفته احمد تقی زاده، رئیس اتحادیه پارچه فروشان اصفهان، تنها کارخانه فراوری چادر مشکی استان هم که با کوشش بسیار راه اندازی گردیده بود به دلیل دست اندازهای داخلی مانند مالیات و بیمه، به صورت نیمه تعطیل و محدود فعالیت می نماید.

وی می گوید: هرچند واردات جان نساجی را در اصفهان گرفته است اما از سوی دیگر ما در اصفهان توانایی فراوری پارچه های مجلسی که بخش زیادی از احتیاج بازار را شامل می گردد، نداریم و باید در واردات تکنولوژی فراوری آن از سوی دولت حمایت شویم.

90 درصد پارچه های مورد احتیاج بانوان را واردات تامین می نماید

تقی زاده با بیان اینکه حدود 90 درصد از پارچه های مورد احتیاج بانوان از طریق کشورهای واردکننده جنس به ایران تامین می گردد و ما توان تامین را نداریم، می افزاید: در این زمینه ناچار به واردات هستیم که به همین دلیل قطعا بسیاری از واحدهای فراوریی با رکود روبرو گردیده اند.

به تبع رکود در کارخانه ها و کارگاه های فراوری پارچه اصفهان، واحدهای فروش هم به دلیل کاهش قدرت خرید مردم با مشکل روبرو گردیده اند و بسیاری از واحدهای صنفی از سال گذشته تاکنون ابطال پروانه کسب خود را به ماندن در بازاری که با ارز آزاد جنس خود را تامین می نماید اما مشتری برای آن وجود ندارد، ترجیح داده است.

پرچم نیمه افراشته انقلاب صنعتی اصفهان

هرچند جنس چینی هم به اذعان مشتریان و نیز فروشندگان کیفیت مشابه پارچه های ایرانی را ندارد اما به علت قیمت پایین فعلا مورد اقبال بخش زیادی از خریداران قرار گرفته است و تامین پارچه مورد احتیاج واحدهای فراوری لباس نیز با منسوج چینی انجام می گردد اما ضرر حضور نابجای رقیب خارجی در بازار داخلی در حال حاضر از جیب فراوریکننده داخلی و کارگران پرداخت می گردد به گونه ای که بسیاری از واحدهای فراوری پارچه اصفهان به دلیل وام هایی که برای نوسازی تجهیزات خود گرفته اند اکنون با بهره های بیش از 20 درصد بدهکار بانک ها گردیده اند و از طرف دیگر با مطالبات و معوقات کارگران خود که شاید نزدیک به شش ماه است، حقوق نگرفته اند، روبرواند.

شش دهه پیش، انقلاب صنعتی با صنعت پارچه و منسوجات و با یاری آلمانی ها در اصفهان شروع شد اما این روزها با عدم تدبیر برخی مسئولان و سودجویی واردکنندگانی که از رانت های دولتی برای واردات پارچه برخورداند، راه این صنعت استراتژیک به کج راهه افتاده و اگر سیاست های ارزی و خالی گذاشتن دست فراوری از حمایت های دولتی، تداوم یابد نساجی اصفهان مانند کارخانه متروک ریسباف در قلب چهارباغ پوسیده خواهد شد و باید سراغ صنعت پارچه بافی اصفهان را از آرشیو مجلات و روزنامه های دهه 50 و 60 گرفت.

با تور چین ما همراه باشید.

banima.ir: مجله گردشگری و مسافرتی بانیما

کنفرانس هکا: مجله خبری و تحلیلی صنایع کشاورزی و تولیدی